Rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma, HCC) to najczęstszy pierwotny złośliwy nowotwór wątroby. Występuje w postaci ogniskowej, wieloogniskowej lub rozsianej. Wywodzi się z komórek wątrobowych i rozwija jako powikłanie u pacjentów z marskością wątroby poprzedzoną zakażeniem wirusami HBV, HCV oraz w alkoholowym uszkodzeniu wątroby lub zespole metabolicznym. Największe ryzyko rozwoju tego raka występuje, jeśli do zakażenia którymś z wirusów WZW doszło w okresie noworodkowym. Choroba pojawia się z częstością 0,5-4 przypadków na 100 tys. osób na rok, ale zajmuje trzecie miejsce pod względem przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe. Rokowanie w tej chorobie jest szczególnie niekorzystne. W przypadkach nieleczonych operacyjnie średni czas przeżycia wynosi 3 miesiące. Po usunięciu wątroby 5 lat przeżywa zaledwie 25% pacjentów, a po przeszczepie wątroby ok. 80%.
Rozpoznanie raka wątrobowokomórkowego jest zazwyczaj zbyt późne, aby choroba mogła zostać wyleczona. Zmiany nowotworowe najczęściej wykrywane są podczas kontrolnych badań USG u pacjentów z marskością wątroby. Wczesne objawy raka są niewielkie. Pacjenci nie zauważają ich wcale lub są one skutecznie maskowane przez dominujące objawy marskości wątroby. Do niepokojących objawów zalicza się nagłą dekompensację objawów marskości, tj. pojawienie się wodobrzusza, encefalopatii lub krwawienia z żylaków przełyku. Ponadto mogą pojawiać się bóle w nadbrzuszu, chudnięcie, niekiedy możliwe jest wyczucie guza przez powłoki brzuszne. Na bardziej zaawansowanym etapie choroby występują żółtaczka, wodobrzusze, bóle brzucha, wyniszczenie organizmu. Rak może być również przyczyną krwotoku do jamy brzusznej, co daje nagłe i ostre objawy otrzewnowe oraz jest przyczyną spadku ciśnienia krwi.
W badaniach krwi występują typowe zmiany jak dla marskości wątroby. Cechą charakterystyczną natomiast jest zwiększenie stężenia alfa-fetoproteiny (AFP) do wartości powyżej 400 ng/ml. Niższe wartości mogą występować również w stanach zapalnych wątroby, jako przejaw intensywnej regeneracji tego narządu. AFP jest białkiem fizjologicznie produkowanym przez płodowe komórki wątrobowe i woreczek żółtkowy w czasie ciąży.
W wykrywaniu i określaniu stopnia zaawansowania raka wątrobowokomórkowego pomocne są badania obrazowe (USG, TK, MR). Angiografię wykonuje się przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Do zabiegów wycięcia guzów nowotworowych kwalifikowani są pacjenci z jedną zmianą małą lub średnią (od 1 do 5 cm) lub mającymi nie więcej niż trzy zmiany o średnicy poniżej 3 cm, gdyż tylko takie mogą być skutecznie usunięte. Leczenie radykalne polega na usunięciu wszystkich komórek nowotworowych i możliwe jedynie u 35% chorych. Pacjentom proponowane są zabiegi resekcji części wątroby lub przeszczepu tego narządu.